Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

Στο γύρισμα του αιώνα

Στο γύρισμα του αιώνα

Στο γύρισμα του αιώνα

Στο γύρισμα του αιώνα

Στα τέλη του 19ου αιώνα

Έως τον 19ο αιώνα, με τις συνεχείς μετακινήσεις πληθυσμών δημιουργήθηκαν πολυάριθμες νησίδες από ηπειρωτικούς πληθυσμούς (ελληνόφωνους, βλαχόφωνους και αλβανόφωνους) που διέφεραν στις ασχολίες από τους σλαβόφωνους γεωργούς. Ήταν εμπορευόμενοι, επαγγελματίες και εξειδικευμένοι τεχνίτες, που ταξίδευαν εντός και εκτός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σωρεύοντας πλούτο στις ορεινές πατρίδες τους. Η κτηνοτροφία και τα συναφή επαγγέλματα, ο σημαντικότερος κύκλος της ορεινής οικονομίας, συνιστούσαν ασχολία των Βλάχων και των Σαρακατσάνων. Παράλληλα, άκμαζε η παρανομία, με πρωταγωνιστές ομάδες μουσουλμάνων Αλβανών και χριστιανών αρματολών, τιμωρών των άπληστων μπέηδων. Οι εντόπιοι πολέμαρχοι υποδύονταν επιτυχώς το ρόλο του αντάρτη κάθε φορά που η Ελλάδα διεκδικούσε μακεδονικά εδάφη. Tα χωριά του Γράμμου πυκνοκατοικήθηκαν από διωκόμενους χριστιανούς, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στα πλούσια δάση και τις απομονωμένες κοιλάδες της περιοχής.

Στις αρχές του 20ού αιώνα

Στις αρχές του 20ού αιώνα η δυτικομακεδονική κοινωνία βρισκόταν σε βαθιά κρίση, όχι μόνο λόγω οικονομικών και φορολογικών προβλημάτων αλλά και της διάσπασης του ορθόδοξου στοιχείου μετά τη δημιουργία βουλγαρικής Εξαρχικής Εκκλησίας (1870). Η θεσμοθέτηση της συμμετοχής λαϊκών στη διοίκηση των κοινοτήτων οδήγησε στην ανάδειξη ποικίλων κοινωνικών δυνάμεων, κατά ένα μέρος εκσυγχρονιστικών, που επιδίδονταν στην ίδρυση σχολείων, συλλόγων κ.λπ. Αυτό όμως άνοιξε το δρόμο και σε σοβαρές κοινωνικές ανακατατάξεις. Οι κοινωνικές, αρχικά, παρατάξεις μεταβλήθηκαν σε εθνικά κόμματα, λειτουργώντας ως ρυθμιστές του εθνικού μέλλοντος στον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας.